Sau khi những tin đồn về việc ByteDance, công ty mẹ của TikTok, bị thiệt hại hàng chục triệu đô la do một thực tập sinh phá hoại mô hình AI lan truyền chóng mặt, cuối tuần qua, ByteDance đã chính thức lên tiếng nhằm dập tắt những lời bàn tán trên mạng xã hội Trung Quốc. Trong một bài đăng trên mạng xã hội được Ars dịch và phân tích, ByteDance đã làm rõ “sự thật” về việc “thực tập sinh phá hủy quá trình đào tạo mô hình lớn” và xác nhận một thực tập sinh đã bị sa thải vào tháng 8.

Cài mã độc để phá hoại​

Theo ByteDance, thực tập sinh này giữ vị trí trong nhóm công nghệ thương mại của công ty nhưng đã bị sa thải vì vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Cụ thể, thực tập sinh này bị cáo buộc đã “cố ý can thiệp vào các tác vụ đào tạo mô hình” cho một dự án nghiên cứu của ByteDance. ByteDance khẳng định hành vi phá hoại của thực tập sinh không ảnh hưởng đến các dự án thương mại hay hoạt động kinh doanh trực tuyến của công ty, và không có mô hình lớn nào của ByteDance bị ảnh hưởng.

Mặc dù tin đồn trên mạng cho rằng hơn 8.000 đơn vị xử lý đồ họa đã bị ảnh hưởng trong vụ việc và ByteDance đã thiệt hại “hàng chục triệu đô la”, ByteDance khẳng định những thông tin này là “phóng đại nghiêm trọng”.

Công ty công nghệ này cũng cáo buộc thực tập sinh đã thêm thông tin sai lệch vào hồ sơ mạng xã hội của mình, cố tình tạo ấn tượng rằng công việc của anh ta có liên quan đến Phòng thí nghiệm AI của ByteDance chứ không phải nhóm công nghệ thương mại. Trong tuyên bố của mình, ByteDance xác nhận rằng trường đại học của thực tập sinh này và các hiệp hội ngành đã được thông báo về sự việc, nhằm ngăn chặn việc người này tiếp tục đưa ra thông tin sai lệch.

Tuy nhiên, tuyên bố của ByteDance dường như không thể dập tắt hoàn toàn những tin đồn trên mạng.

Một người dùng mạng xã hội đã bình luận dưới bài đăng của ByteDance, phản bác sự phân biệt giữa Phòng thí nghiệm AI và nhóm công nghệ thương mại: “Nhóm thương mại hóa mà anh ta tham gia trước đây thuộc Phòng thí nghiệm AI. Trong hai năm qua, thông tin tuyển dụng của nhóm được ghi là Phòng thí nghiệm AI. Anh ta gia nhập nhóm với tư cách thực tập sinh vào năm 2021, và đó có thể là Phòng thí nghiệm AI tiên tiến nhất.”

Một người khác cho rằng ByteDance đang cố gắng giảm thiểu thiệt hại. Người này tuyên bố rằng thực tập sinh đã sử dụng mã độc để “cố tình phá hoại quá trình đào tạo trong nhiều tháng” và cho rằng thực tập sinh có thể phải đối mặt với hình phạt nặng hơn nếu ByteDance muốn yêu cầu bồi thường thiệt hại.

“Nhiều tháng nghiên cứu của nhóm đã đổ sông đổ bể,” người này nhận định, và mặc dù “việc này không ảnh hưởng trực tiếp đến dòng sản phẩm”, nhưng “chỉ riêng việc lãng phí năng lực tính toán đã lên tới vài triệu, nếu không muốn nói là hàng chục triệu đô la, chưa kể đến thời gian, công sức và tiền lương của cả nhóm nghiên cứu bị lãng phí.”

ByteDance tụt hậu trong cuộc đua AI​

Theo Bloomberg, ByteDance đã bắt đầu năm 2024 bằng việc đối mặt với sự thật phũ phàng rằng họ đã tụt hậu so với các đối thủ trong cuộc đua AI. Tại một cuộc họp toàn thể nhân viên, đồng sáng lập kiêm CEO của ByteDance, ông Liang Rubo, đã kêu gọi nhân viên “thấy rõ tình hình nguy cấp” sau khi công ty không “đủ nhạy bén với những thay đổi bên ngoài” và lãng phí nhiều năm bỏ qua sự phát triển của GPT của OpenAI.

Vị CEO dự đoán ByteDance sẽ phải nỗ lực rất nhiều để bắt kịp. Trong khi Baidu, đối thủ của ByteDance tại Trung Quốc, tuyên bố có chatbot tốt như ChatGPT của OpenAI, thu hút hơn 100 triệu người dùng kể từ tháng 8, chatbot Doubao của ByteDance lại bị coi là một thất bại lớn vào năm ngoái, theo Bloomberg. Để cạnh tranh với các đối thủ, ByteDance đã nhận khoản vay doanh nghiệp trị giá 10,8 tỷ USD để mở rộng cơ sở vật chất, các nguồn tin cho Bloomberg biết vào tháng 9.

Phần lớn khoản đầu tư này sẽ được sử dụng để thúc đẩy mục tiêu thương mại điện tử của ByteDance. Tuy nhiên, một phần khác cũng sẽ hỗ trợ “mảng đầu tư lớn khác của công ty vào AI tạo sinh và phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn cho các ứng dụng kiểu ChatGPT”, “một lĩnh vực đòi hỏi nguồn vốn đầu tư ban đầu lên tới hàng tỷ đô la”.

Tuy nhiên, việc tuyển dụng các chuyên gia AI cho kế hoạch mở rộng này có thể là một thách thức đối với ByteDance, khi công ty chứng kiến cuộc “di cư” của các chuyên gia AI hàng đầu vào tháng 5, khi các công ty khởi nghiệp thu hút nhân tài để thu hút các nhà đầu tư đang tìm kiếm OpenAI tiếp theo, South China Morning Post đưa tin. ByteDance cũng phải cạnh tranh nhân tài với các đối thủ hàng đầu là Tencent và Alibaba, những công ty cũng đang đầu tư mạnh vào AI.

Và dường như bất kỳ trở ngại nào trong lĩnh vực AI cũng có thể cản trở khả năng cạnh tranh của ByteDance trong cuộc đua AI toàn cầu, khi các gã khổng lồ công nghệ như Meta, Apple và Google đang tìm cách tận dụng dữ liệu người dùng của họ để giành lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực AI. Mới đây, Mashable đã hài hước cho rằng mạng xã hội đã bị “AI hóa” khi các công ty đổ xô tung ra các tính năng AI, thay đổi cách người dùng tương tác với ứng dụng của họ và giúp thúc đẩy nghiên cứu dựa trên việc sử dụng phổ biến ngay lập tức các sản phẩm AI.

Trên TikTok, ứng dụng phổ biến nhất của ByteDance, TikTok đã ra mắt các hiệu ứng video AI tạo sinh và trợ lý ảo cho người sáng tạo, cũng như một studio sáng tạo tự động hóa một số khía cạnh của việc tạo nội dung. Đây là những loại tính năng mà các gã khổng lồ công nghệ kỳ vọng sẽ giữ chân người dùng, từ đó có khả năng thúc đẩy sự quan tâm lớn hơn đến một loạt các sản phẩm AI.

Để duy trì đà phát triển trên TikTok và các ứng dụng khác của ByteDance, việc giữ chân nhân tài AI sẽ là điều tối quan trọng. Tuy nhiên, điều này có thể là một thách thức lớn đối với ByteDance trong bối cảnh giám sát pháp lý ngày càng gia tăng liên quan đến các lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật, chủ yếu là với TikTok. Vào năm 2020, cựu giám đốc Phòng thí nghiệm AI của ByteDance, ông Ma Wei-Ying, đã bất ngờ rời đi ngay sau khi Mỹ xem xét lệnh cấm TikTok đầu tiên, Reuters đưa tin.

Có lẽ mối đe dọa lớn nhất hiện nay đối với sự thống trị AI của ByteDance là kế hoạch của Mỹ nhằm chặn TikTok trên toàn quốc trừ khi ứng dụng này được bán vào ngày 19 tháng 1 năm 2025. TikTok hiện đang kiện để ngăn chặn luật của Mỹ đồng thời cáo buộc rằng các ứng dụng thương mại điện tử khác của Trung Quốc như Temu đang đặt ra mối đe dọa mà chính phủ Mỹ đang bỏ qua.

May mắn cho tham vọng AI của ByteDance, các học giả về Tu chính án thứ nhất dự đoán rằng chính phủ Mỹ sẽ phải đối mặt với một trận chiến khó khăn khi thực thi lệnh cấm. Tại phiên tòa vào tháng 9, luật sư của TikTok, Andrew Pincus, đã cảnh báo hội đồng xét xử gồm ba thẩm phán rằng việc cấm TikTok sẽ gây ra những tác động “đáng kinh ngạc” đối với “quyền tự do ngôn luận của 170 triệu người Mỹ”.