Đặc biệt, thủ đoạn mà các đồng phạm sử dụng để lừa đảo người dân không chỉ là một cảnh báo mà còn là bài học đắt giá cho những ai dễ dàng tin vào lời hứa “làm giàu nhanh chóng”.

Từ “siêu tài năng” đến “siêu lừa”

Phó Đức Nam là một cái tên không xa lạ đối với cộng đồng mạng, đặc biệt là trên nền tảng TikTok. Với vẻ ngoài điển trai, khả năng giao tiếp trôi chảy và những video hướng dẫn đầu tư tài chính, ông ta đã xây dựng được hình ảnh một chuyên gia tài chính uy tín trong mắt hàng triệu người theo dõi. Những lời khuyên của Nam về các lĩnh vực đầu tư như chứng khoán, vàng, tiền số, forex đã thu hút không ít nhà đầu tư. Tuy nhiên, sự thật đằng sau hình ảnh sáng sủa đó lại là một đường dây lừa đảo tài chính tinh vi.

TikToker Phó Đức Nam (Mr Pips) thường khoe nhà, siêu xe, đồ hiệu trên mạng xã hội. Ảnh chụp màn hình

Theo cơ quan điều tra, từ năm 2019, Phó Đức Nam đã cùng với Lê Khắc Ngọ và đồng phạm lập ra một đường dây lừa đảo thông qua các sàn giao dịch ngoại hối giả mạo. Chúng đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết của nhiều người về thị trường tài chính để dụ dỗ họ tham gia vào các sàn giao dịch này, hứa hẹn lợi nhuận khổng lồ mà không cần kiến thức hay kinh nghiệm.

Các đối tượng trong đường dây lừa đảo này hoạt động dưới hình thức các công ty môi giới chứng khoán, nhưng thực chất là các tổ chức “ma”. Họ xây dựng những trang web giả mạo các sàn chứng khoán uy tín, như Facebook, Apple, Microsoft, Adidas, để tạo lòng tin cho các nhà đầu tư. Sau khi các nạn nhân tham gia và đầu tư, chúng đã sử dụng các chiêu trò như “đòn bẩy tài chính”, khiến các tài khoản của người đầu tư nhanh chóng “cháy” sạch, từ đó tiếp tục chiếm đoạt tài sản của họ.

Đặc biệt, những kẻ lừa đảo này còn lập các nhóm chat trên Telegram để tiếp cận và dụ dỗ các nạn nhân. Hình thức “copytrade”, tức sao chép các giao dịch từ người đầu tư chính như Phó Đức Nam, càng khiến cho các nạn nhân tin rằng họ có thể kiếm được lợi nhuận mà không phải tốn công sức nghiên cứu.

Không chỉ dừng lại ở các chiêu trò tài chính, Phó Đức Nam còn sử dụng hình ảnh của những người nổi tiếng trong ngành tài chính để tạo sự uy tín giả. Việc giả mạo các nhân vật nổi tiếng, như tỷ phú Trần Đình Long, Chủ tịch Chứng khoán SSI, để thực hiện các buổi livestream và tư vấn đầu tư đã làm cho các nạn nhân dễ dàng tin tưởng và rót tiền vào các sàn giao dịch mà nhóm tội phạm này điều hành.

Hơn 2.600 bị hại

Vụ án lừa đảo của Phó Đức Nam không chỉ ảnh hưởng đến hàng nghìn nhà đầu tư mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế và pháp luật. Theo cơ quan điều tra, có ít nhất 2.661 nạn nhân đã bị lừa đảo với số tiền lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Những người bị lừa không chỉ mất trắng số tiền đã đầu tư mà còn chịu tổn thất về niềm tin vào các hoạt động tài chính.

Nhiều nạn nhân, như trường hợp của BNL (22 tuổi, Quảng Ninh) hay LDL (34 tuổi, Nghệ An), đã mất hàng tỷ đồng vì bị lừa tham gia vào các sàn giao dịch ngoại hối giả mạo. Một số nạn nhân khác thậm chí không báo cáo vụ việc vì nghĩ rằng việc thua lỗ là do “may rủi”, hoặc vì họ không nhận thức được rằng mình đã bị lừa.

Các cơ quan chức năng đã phối hợp chặt chẽ để điều tra và triệt phá đường dây lừa đảo này. Tuy nhiên, do tính chất tinh vi và sự liên kết quốc tế của nhóm tội phạm, việc điều tra và thu hồi tài sản gặp nhiều khó khăn. Mặc dù đã thu giữ hơn 5.000 tỷ đồng tài sản từ các đối tượng, bao gồm tiền mặt, vàng, siêu xe và bất động sản, nhưng số tiền thực tế mà các nạn nhân đã mất vẫn rất lớn.

Dàn siêu xe đang bị tạm giữ ở Công an quận Cầu Giấy

Liên quan đến vụ bắt Phó Đức Nam (tức TikToker Mr Pips), Đại tá Thành Kiên Trung, Trưởng Công an quận Cầu Giấy, TP Hà Nội, cho biết đây là vụ án đặc thù, tội phạm công nghệ cao và luôn sử dụng không gian ảo, tài khoản ảo, định danh “ma” để hoạt động, do vậy công tác điều tra gặp rất nhiều khó khăn.

Vụ án của Phó Đức Nam chỉ là một trong rất nhiều vụ lừa đảo tài chính đang diễn ra trong thị trường đầu tư hiện nay. Trên các nền tảng mạng xã hội, những quảng cáo về “cơ hội đầu tư siêu lợi nhuận” vẫn liên tục xuất hiện, dụ dỗ người dân tham gia vào các sàn giao dịch vàng, chứng khoán quốc tế, tiền mã hóa… mà không có sự kiểm chứng đầy đủ về tính hợp pháp của các sàn giao dịch này.

Đặc biệt, việc sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để giả mạo hình ảnh của các chuyên gia tài chính nổi tiếng hoặc các nhà đầu tư thành công là một trong những thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi. Các đối tượng lừa đảo này không chỉ tạo ra các trang web giống hệt các công ty chứng khoán uy tín mà còn sử dụng công nghệ để làm giả các buổi livestream, khiến nạn nhân dễ dàng tin tưởng và bỏ tiền vào các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc.

Từ góc độ pháp lý,  Luật sư Hoàng Trang đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết các khung hình phạt đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự:

* Khung 1: 

Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

–  Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

– Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

– Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

– Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ.

* Khung 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

– Có tổ chức;

– Có tính chất chuyên nghiệp;

– Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

– Tái phạm nguy hiểm;

– Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

– Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

* Khung 3: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

– Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

– Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.

* Khung 4: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

– Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

– Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

* Hình phạt bổ sung

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

(Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)).

Tiến sĩ Đỗ Ngọc Văn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu các vấn đề xã hội cho rằng: Vụ án của Phó Đức Nam là một bài học đắt giá cho những ai tin vào những lời hứa “làm giàu nhanh chóng” từ các chuyên gia tài chính trên mạng xã hội. Các nhà đầu tư cần phải cảnh giác với những lời mời gọi đầu tư có vẻ hấp dẫn nhưng không có sự kiểm chứng rõ ràng. Đồng thời, cần phải tìm hiểu kỹ càng về các sàn giao dịch trước khi quyết định đầu tư và không nên tham gia vào những hoạt động tài chính không được cấp phép.

Ngoài ra, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác quản lý và giám sát các hoạt động đầu tư tài chính trên không gian mạng, đặc biệt là đối với các sàn giao dịch chứng khoán, ngoại hối và tiền mã hóa. Việc tuyên truyền và giáo dục người dân về các chiêu trò lừa đảo tài chính cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn các vụ án tương tự trong tương lai. Ông Văn nói thêm.

Câu chuyện của Phó Đức Nam là một bi kịch lớn, không chỉ đối với những nạn nhân mà còn đối với chính bản thân anh ta, khi phải đối mặt với những hậu quả không thể lường trước được. Đằng sau hình ảnh sáng sủa của một du học sinh tài năng là một con đường lừa đảo đầy tội lỗi, gây ảnh hưởng lớn đến xã hội. Đây là lời cảnh tỉnh cho tất cả những ai đang tin tưởng vào những “chuyên gia tài chính ảo” trên mạng, rằng mọi quyết định tài chính đều cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng và kiểm chứng thông tin một cách cẩn thận./.