Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Business Insider tại Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos (Thụy Sĩ) vào ngày 21/1 vừa qua, Jonathan Haidt, Giáo sư tâm lý học tại Trường Kinh doanh NYU Stern (New York University Stern School of Business) và tác giả của cuốn sách ‘The Anxious Generation’ (tạm dịch: ‘Một thế hệ lo âu’), đã chia sẻ những lo ngại sâu sắc về tác động tiêu cực của TikTok đối với thế hệ trẻ.

Ông nhận định: “TikTok đang gây ra những tổn hại nghiêm trọng đối với trẻ em. Trái lại, phiên bản TikTok tại Trung Quốc lại hoàn toàn khác biệt. Nó được thiết kế để thúc đẩy các giá trị xã hội, mang tính giáo dục cao hơn và không gây ra những hậu quả tiêu cực đối với thế hệ trẻ em tại đây như ở phương Tây”.

TikTok không hoạt động tại Trung Quốc. Thay vào đó, người dùng tại quốc gia này sử dụng một phiên bản khác có tên là Douyin, được phát triển riêng cho thị trường nội địa.

Douyin được điều chỉnh để tuân thủ chặt chẽ các quy định và luật pháp của Trung Quốc, bao gồm các quy tắc kiểm duyệt nghiêm ngặt do Đảng Cộng sản Trung Quốc đưa ra. Các nội dung trên Douyin thường mang tính giáo dục, văn hóa và xã hội cao hơn, phù hợp với chính sách của chính phủ trong việc định hướng người dùng trẻ tuổi.

Mặc dù TikTok và Douyin đều thuộc sở hữu của công ty công nghệ ByteDance, hai ứng dụng này được vận hành độc lập để phục vụ nhu cầu và điều kiện của các thị trường khác nhau.

TikTok hướng đến người dùng toàn cầu, trong khi Douyin tập trung hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc và chịu sự quản lý trực tiếp từ các cơ quan chức năng trong nước. Sự phân tách này không chỉ phản ánh sự khác biệt về quy định pháp lý mà còn cho thấy chiến lược tùy chỉnh sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa và xã hội của từng khu vực.

Người dùng Douyin thường có độ tuổi trung bình cao hơn so với người dùng TikTok, và ứng dụng này đã triển khai nhiều biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm thiểu nguy cơ gây nghiện trực tuyến.

Một trong những tính năng đáng chú ý của Douyin là “chế độ dành cho thanh thiếu niên”, được thiết kế riêng cho người dùng dưới 14 tuổi. Chế độ này giới hạn thời gian sử dụng tối đa chỉ 40 phút mỗi ngày và tự động khóa ứng dụng từ 10 giờ tối đến 6 giờ sáng, giúp đảm bảo trẻ em có một lịch trình sinh hoạt lành mạnh hơn.

Một phiên bản ít nghiêm ngặt hơn của “chế độ dành cho thanh thiếu niên” được áp dụng cho người dùng trong độ tuổi từ 14 đến 18. Chế độ này giới hạn nội dung mà họ có thể truy cập, đặc biệt là thông qua chức năng tìm kiếm, nhằm đảm bảo rằng thanh thiếu niên tiếp cận những nội dung phù hợp và an toàn hơn.

Điều này giúp định hướng trải nghiệm trực tuyến có trách nhiệm, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với những nội dung không phù hợp với lứa tuổi.

Theo báo cáo từ Business Insider, Douyin cam kết cung cấp nội dung “bổ ích” dành riêng cho người dùng ở chế độ thanh thiếu niên. Những nội dung này bao gồm kiến thức chung và tài liệu giáo dục, nhằm mục tiêu nâng cao hiểu biết và hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho giới trẻ.

Những thay đổi này được đưa ra vào năm 2021 khi chính phủ Trung Quốc áp dụng một loạt biện pháp nhằm hạn chế thời gian trẻ em dành cho hoạt động trực tuyến.

Tại Mỹ, TikTok khẳng định đã triển khai các biện pháp bảo vệ chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho người dùng trẻ tuổi, bao gồm việc xóa các tài khoản nghi ngờ thuộc về người dùng chưa đủ tuổi.

Một phát ngôn viên của TikTok từng chia sẻ với Business Insider rằng: “Chúng tôi tự nguyện áp dụng nhiều tính năng an toàn, như giới hạn thời gian sử dụng màn hình mặc định, chế độ ghép nối gia đình, và cài đặt quyền riêng tư mặc định cho trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi”.

TikTok còn áp dụng biện pháp giới hạn thời gian sử dụng ứng dụng ở mức 60 phút mỗi ngày cho người dùng dưới 18 tuổi, nhằm khuyến khích thói quen sử dụng thiết bị một cách lành mạnh và có kiểm soát. Đây là một trong những nỗ lực của TikTok để bảo vệ trẻ em và giảm thiểu tác động tiêu cực tiềm tàng từ việc sử dụng mạng xã hội.

Tuy nhiên, TikTok đang đối mặt với áp lực pháp lý ngày càng gia tăng khi Tổng Chưởng lý từ 14 tiểu bang Mỹ đã đệ đơn kiện nền tảng này, cáo buộc rằng TikTok khai thác và gây tổn hại đến sức khỏe tâm thần của trẻ em.

Các tài liệu được tiết lộ trong cuộc điều tra cho thấy một số quan chức tại TikTok nhận thức rõ rằng thuật toán của ứng dụng có tính gây nghiện cao và có thể tác động tiêu cực đến tâm lý trẻ em. Điều này làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về trách nhiệm của nền tảng trong việc bảo vệ người dùng trẻ tuổi.

Cuốn sách ‘Một thế hệ lo âu’ của Jonathan Haidt nghiên cứu sâu về ảnh hưởng của mạng xã hội và Điện thoại thông minh đối với giới trẻ. Ông cho rằng các ứng dụng như TikTok đang làm suy giảm khả năng tập trung của thanh thiếu niên, điều này không chỉ gây khó khăn trong việc học hỏi mà còn hạn chế tiềm năng phát triển và sự sáng tạo của họ.

Giáo sư Haidt nhấn mạnh rằng việc liên tục bị phân tâm bởi các nền tảng trực tuyến đang làm giảm đi cơ hội để giới trẻ thực sự phát triển các kỹ năng quan trọng trong thế giới thực.

Ông cho biết: “Chúng tôi nhận thức rõ rằng TikTok đang gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với sự phát triển của giới trẻ” và cũng chỉ ra rằng Trung Quốc có khả năng can thiệp vào nội dung và hoạt động của nền tảng này. Ông tiếp tục nhấn mạnh: “Do đó, tôi cho rằng TikTok chính là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia của Mỹ và các quốc gia phương Tây khác”.

Nền tảng này đã tạm ngừng hoạt động đối với người dùng tại Mỹ vào ngày 18/1 vừa qua, nhưng đã nhanh chóng trở lại vào ngày 19/1 sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng ông sẽ ký một sắc lệnh hành pháp để hoãn lệnh cấm.

Ngay sau lễ nhậm chức vào ngày 20/1, ông Trump đã quyết định tạm dừng lệnh cấm trong 75 ngày. TikTok cho biết họ sẽ hợp tác chặt chẽ với Tổng thống Donald Trump để tìm ra một “giải pháp lâu dài”, giúp nền tảng này tiếp tục hoạt động tại Mỹ mà không gặp trở ngại pháp lý.